Cổ phiếu là gì?
Cổ phiếu là một loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu cổ phần của tổ chức phát hành.
Chứng khoán là khái niệm được dùng khi đề cập đến các sản phẩm tài chính xác nhận sở hữu hợp pháp đối với tài sản hoặc phần vốn của công ty hay tổ chức đã phát hành.
Khái niệm chứng khoán bao gồm cổ phiếu, trái phiếu và chứng chỉ quỹ, chứng quyền…
Trong đó, cổ phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu cổ phần của tổ chức phát hành. Người nắm giữ cổ phiếu trở thành cổ đông của công ty phát hành.
Thông thường hiện nay các công ty cổ phần thường phát hành hai dạng cổ phiếu:
Cổ phiếu thường
- Quyền tự do chuyển nhượng
- Quyền biểu quyết đối với các quyết định của công ty tại Đại hội cổ đông
- Được hưởng cổ tức theo kết quả kinh doanh và giá trị cổ phiếu đang nắm giữ
Cổ phiếu ưu đãi
- Lợi tức ổn định
- Không có quyền được bầu cử, ứng cử
- Được nhận cổ tức đầu tiên. Khi công ty bị phá sản thì họ cũng là những người được công ty trả trước sau đó mới đến cổ đông thường.
Cổ phiếu niêm yết là gì ?
Cổ phiếu niêm yết là cổ phiếu do các công ty cổ phần phát hành và được niêm yết giá trên sàn chứng khoán để nhà đầu tư có thể thực hiện giao dịch mua bán.
Cổ phiếu dạng này đã được các sàn chứng khoán kiểm định khắt khe và đã đáp ứng đủ các tiêu chuẩn để được phép giao dịch.
Mục đích của việc niêm yết cổ phiếu
Công ty niêm yết cổ phiếu để:
- Hỗ trợ, thiết lập mối quan hệ hợp đồng giữa công ty có phát hành cổ phiếu niêm yết và Sở Giao dịch Chứng khoán.
- Đảm bảo công ty phát hành thực hiện đúng quy định, trách nhiệm và nghĩa vụ về việc công bố thông tin chính xác, công bằng và minh bạch.
- Giúp thị trường chứng khoán hoạt động ổn định, tạo niềm tin giao dịch với nhà đầu tư thông qua các cổ phiếu được kiểm định khắt khe.
- Đảm bảo việc các nhà đầu tư có thể tìm hiểu được đầy đủ các thông tin về công ty phát hành.
- Giúp xác định giá một cách công bằng trên thị trường. Vì khi niêm yết công khai, giá sẽ được hình thành dựa trên mối quan hệ cung – cầu.
Ưu điểm của các cổ phiếu niêm yết là gì?
Sau đây sẽ là một vài ưu điểm của cổ phiếu niêm yết dựa trên góc nhìn của các chuyên gia trong ngành:
- Tăng tính thanh khoản: Đây là loại cổ phiếu có khả năng giao dịch mua bán dễ dàng trên thị trường. Do đó các nhà đầu tư sẽ ít lo lắng về việc khó thu hồi vốn (như vàng, bất động sản,…) khi mua cổ phiếu. Cổ phiếu đã được niêm yết có tính thanh khoản cao hơn hẳn cổ phiếu chưa niêm yết.
- Tăng giá tốt: Dù giá trị cổ phiếu còn ảnh hưởng nhiều bởi biến động thị trường nhưng với cổ phiếu niêm yết thì cơ hội tăng trưởng dài hạn sẽ cao hơn. Do các công ty niêm yết đều có nền tảng tốt, khả năng hoạt động kinh doanh ổn định.
- Đảm bảo uy tín, an toàn cho nhà đầu tư: Các công ty phát hành cổ phiếu niêm yết phải đạt đủ các tiêu chuẩn về tài chính, hiệu quả kinh doanh, cơ cấu nhân sự,… Vậy nên việc chọn đầu tư vào cổ phiếu niêm yết cũng sẽ giúp bạn gia tăng khả năng sinh lời và hạn chế rủi ro.
Lợi nhuận từ đầu tư cổ phiếu đến từ đâu
Có 2 cách mà bạn có thể thu được lợi nhuận trên thị trường chứng khoán:
- Lợi nhuận từ cổ tức tiền;
- Lợi nhuận từ chênh lệch giá cổ phiếu.
Tổng lãi/lỗ của bạn
= Cổ tức đã nhận + Chênh lệch giá
Cổ tức
Cổ tức là số tiền (hoặc cổ phiếu) được công ty trích ra từ lợi nhuận để trả cho bạn khi công ty kinh doanh có lãi.
Mức độ cao thấp cũng như tính chất của từng ngành và từng công ty trong ngành sẽ khác nhau.
Lãi vốn
Chênh lệch giá cổ phiếu là mức chênh lệch giữa giá bạn mua cổ phiếu và giá bạn bán cổ phiếu:
- Nếu giá bạn bán cổ phiếu > giá bạn mua, bạn sẽ có lãi
- Nếu giá bạn bán cổ phiếu < giá bạn mua, bạn sẽ bị lỗ
Chỉ khi giá cổ phiếu tăng lên thì bạn mới có lãi vốn.
Giữa mức cổ tức được chi trả và khả năng tăng giá của cổ phiếu không có mối liên hệ cố định.
Xét trên khả năng đem lại lợi tức, cổ phiếu bao gồm các loại sau:
- Cổ phiếu thượng hạng
Cổ phiếu của những công ty lớn, có tên tuổi và tiềm lực tài chính lớn. Loại cổ phiếu này giữ giá tốt, giá tăng chậm nhưng ổn định và đều đặn hằng năm.
Ví dụ: Các cổ phiếu nằm trong nhóm VN30 như: MSN, VHM, VCB - Cổ phiếu tăng trưởng
Cổ phiếu của là cổ phiếu của một công ty có doanh số, thu nhập và thị phần đang tăng hơn nền kinh tế và mức trung bình trong ngành.
Ví dụ: MWG, DGW, PNJ.. - Cổ phiếu phòng vệ
Cổ phiếu của nhưng công ty có sức chống đỡ trước suy thoái kinh tế. Dạng cổ phiếu này có mức trả cổ tức ổn định và thường knih doanh các sản phẩm thiết yếu như thực phẩm, điện nước..
Ví dụ: BWE, REE, - Cổ phiếu thu nhập
Cổ tức cao hơn mức trung bình tuy nhiên ít có tiềm năng tăng giá.
Ví dụ: VEA, TCL, NCT. - Cổ phiếu chu kỳ
Những công ty có mức lợi nhuận biến đổi theo chu kì kinh doanh như ngành thép, chứng khoán, bất động sản..
Ví dụ: HPG, VND, DXG - Cổ phiếu thời vụ
Doanh số, lợi nhuân có xu hướng tăng mạnh vào một số thời điểm trong năm như
PNJ – ngày thần tài mùng 10; HAX bán xe vào quý 1 hằng năm; CAP bán vàng mã mùa lễ…
Rủi ro của cổ phiếu
Các rủi ro khi đầu tư chứng khoán là điều mà các nhà đầu tư cần phòng ngừa khi tham gia vào thị trường chứng khoán.
Chứng khoán là lĩnh vực tài chính thể hiện sự chuyển dịch của dòng tiền bởi vậy nó phụ thuộc vào biến động của rất nhiều yếu tố kinh tế.
Rủi ro hệ thống
Rủi ro hệ thống hay còn được gọi là rủi ro thị trường.
Nó bao gồm những rủi ro ảnh hưởng đến toàn bộ thị trường chứng khoán mà bất kỳ nhà đầu tư nào tham gia chứng khoán đều gặp phải.
Ví dụ: Chiến tranh thương mại Mỹ – Trung từ 2018 – 2020
Thị trường chứng khoán toàn thế giới giảm mạnh, đa số các cổ phiếu đều có mức sụt giảm rất lớn.
Tuy nhiên, nhóm cổ phiếu bất động sản khu công nghiệp lại đều cho mức tăng trưởng ấn tượng từ 3-5 lần.
Rủi ro không hệ thống
Đây là rủi ro chỉ xảy ra riêng trong ngành, doanh nghiệp như quản trị, chu kỳ, bãi công,…
Các yếu tố rủi ro không hệ thống độc lập với các yếu tố trên thị trường chứng khoán nói chung và được cần được xem xét riêng biệt cho từng công ty.
Cách giảm thiểu rủi ro
Đa dạng hóa danh mục đầu tư
Nhiều lời khuyên cho các nhà đầu tư chứng khoán là không nên bỏ hết trứng vào một giỏ.
Đây chính là phong cách đầu tư đa dạng hóa danh mục.
Nhà đầu tư có thể lựa chọn nhiều cổ phiếu của các công ty ở các ngành khác nhau để giảm rủi ro phi hệ thống đối với từng ngành.
Tuân thủ nguyên tắc, kỷ luật
Nhà đầu tư nên xây dựng cho mình bộ nguyên tắc riêng: mức chốt lỗ, chốt lời, thời điểm bán, thời điểm mua,… điều đó sẽ giúp nhà đầu tư tránh khoản lỗ lớn.
Luôn theo dõi thông tin, biến động thị trường chứng khoán cũng như biến động kinh tế để tránh những rủi ro hệ thống (lãi suất, giá hàng hóa,….).
Sử dụng các công cụ phái sinh
Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính giúp bảo vệ danh mục đầu tư nhưng sẽ không an toàn nếu nhà đầu tư không đủ kiến thức.
Hiện nay, thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam cung cấp hai dòng sản phẩm cơ bản:
- Hợp đồng tương lai chỉ số VN30
- Hợp đồng tương lai Trái phiếu chính phủ.
Trong đó, hợp đồng tương lai chỉ số VN30 là phổ biến, còn hợp đồng tương lai Trái phiếu Chính phủ ít được giao dịch hơn, chủ yếu là các tổ chức tự giao dịch với nhau.
Lựa chọn người đồng hành phù hợp
Nếu là một nhà đầu tư không chuyên, hãy lựa chọn cho mình một môi giới chuyên nghiệp để nắm bắt được tình hình thị trường cũng như những lời khuyên có ích.
Tránh những môi giới không chuyên, gây ra nhiễu loạn thông tin và tác động tâm lý.
