Việc chào bán cổ phiếu ra công chúng thường là một cách hiệu quả để huy động vốn.
Tuy nhiên, sẽ có những thời điểm mà doanh nghiệp có thể muốn mua lại một lượng cổ phiếu đã phát hành này.
Khi đó, lượng cổ phiếu do chính doanh nghiệp mua lại được gọi là Cổ phiếu quỹ.
Cổ phiếu quỹ là gì ?
Cổ phiếu quỹ hay Treasury Stock là loại cổ phiếu được công ty cổ phần đại chúng đã phát hành ra nhưng với lý do nhất định công ty bỏ tiền ra mua lại.
Lượng cổ phiếu này sẽ không được tính vào số lượng cổ phiếu đang lưu hành.
Khi công ty mua cổ phiếu quỹ thì sẽ ghi âm vào vốn chủ sở hữu nên làm giảm vốn chủ sở hữu (lưu ý: vốn điều lệ không đổi).
Đặc điểm của cổ phiếu quỹ
Bản chất của cổ phiếu quỹ là cổ phiếu chung của tất cả các cổ đông, nên nó không có lợi ích đặc biệt nào hết. Ngoại trừ việc doanh nghiệp có thể bán lại ra thị trường để thu tiền về.
Đặc điểm nổi bật nhất của cổ phiếu quỹ so với cổ phiếu thông thường đó là:
- Cổ phiếu quỹ không được nhận cổ tức.
- Cổ phiếu quỹ không có quyền biểu quyết.
- Tổng số cổ phiếu quỹ không được vượt quá vốn hóa.
Sau khi mua xong, doanh nghiệp có quyền hủy cổ phiếu quỹ, hoặc giữ lại và bán ra thị trường khi cần huy động vốn.
4 lý do doanh nghiệp mua cổ phiếu quỹ
Đỡ giá cổ phiếu
Việc mua vào cổ phiếu của chính mình trong giai đoạn thị giá cổ phiếu giảm sâu so với giá trị nội tại…
…đem đến kỳ vọng gia tăng hiệu quả đầu tư khi giai đoạn khó khăn của thị trường qua đi.
Thực tế, tận dụng lúc thị trường tích cực, nhiều doanh nghiệp đã bán lượng cổ phiếu quỹ mua vào với giá thấp trước đó ở mức giá cao.
Dù khoản chênh lệch không được hạch toán vào lợi nhuận, nhưng vẫn giúp cải thiện dòng tiền, làm tăng thặng dư vốn cổ phần trên báo cáo tài chính.
Tăng quyền kiểm soát công ty
Việc mua lại cổ phiếu quỹ còn là một giải pháp nhằm hạn chế việc một số cá nhân, tổ chức lợi dụng giá giảm để tiến hành thu gom cổ phiếu với mục đích thao túng, kiểm soát doanh nghiệp trong tương lai.
Cải thiện các chỉ số tài chính
Thu mua cổ phiếu quỹ trực tiếp làm giảm số lượng cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường chứng khoán.
Từ đó gián tiếp làm tăng một số chỉ số như suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE), tỷ suất thu nhập trên cổ phần (EPS)…
Chính việc làm tăng các chỉ số này sẽ làm cho mức độ hấp dẫn của cổ phiếu cũng tăng lên trong mắt các nhà đầu tư và làm giá cổ phiếu tăng theo.
Mua lại cổ phiếu ESOP
Việc mua lại cổ phiếu quỹ còn nhằm mục đích thu hồi lại cổ phiếu ESOP (thông thường là mua lại của những người lao động đã nghỉ việc) rồi sau đó bán lại cho những nhân viên đang làm việc với mục đích tạo động lực, kích thích sáng tạo
Ngược điểm của cổ phiếu quỹ
Những nhược điểm của cổ phiếu quỹ có thể kể đến như:
- Làm giảm lượng tiền mặt
Việc công ty mua lại cổ phiếu quỹ là nguyên nhân khiến cho lượng tiền mặt giảm xuống khiến cho tình hình tài chính của công ty gặp nhiều khó khăn, thiếu hụt nguồn vốn cho các hoạt động sản xuất kinh doanh khác.
- Làm giảm giá trị công ty
Khi một công ty mua cổ phiếu quỹ có thể ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư khiến các họ cho rằng tiềm năng tăng trưởng của doanh nghiệp đang bị giảm đi. Từ đó, làm giảm sút niềm tin của các nhà đầu tư cũng như cổ đông của doanh nghiệp.
Vì vậy, khi mua cổ phiếu quỹ, các doanh nghiệp cần có một số lưu ý như sau:
- Cân nhắc kỹ lưỡng số lượng cổ phiếu cần mua.
- Tham khảo giá cổ phiếu trên thị trường, từ đó lựa chọn và quyết định về hình thức mua, là khớp lệnh hay thỏa thuận để đem lại lợi thế tối ưu cho doanh nghiệp mình.
- Cân đối nguồn vốn của doanh nghiệp
Điều kiện mua bán Cổ phiếu quỹ
Cách thức thực hiện mua bán cổ phiếu quỹ
Các công ty chỉ được mua không quá 30% tổng số cổ phần phổ thông đã được bán trước đó. Hoặc một phần hay toàn bộ cổ phiếu ưu đãi đã bán kèm theo một số quy định như sau:
- Có quyết định của Đại hội đồng cổ đông thông qua việc mua lại cổ phiếu để giảm vốn điều lệ, phương án mua lại: số lượng, thời gian thực hiện, giá mua.
- Có đủ nguồn từ: thặng dư vốn cổ phần, quỹ đầu tư phát triển, lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, quỹ khác thuộc vốn chủ sở hữu
- Có công ty chứng khoán được chỉ định thực hiện giao dịch
- Tuy nhiên, giá mua không được cao hơn giá thị trường tại thời điểm đó.
- Đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật khác.
Nguyên tắc xác định giá mua bán cổ phiếu quỹ
Việc mua bán cổ phiếu quỹ sẽ thực hiện theo phương thức khớp lệnh hoặc thỏa thuận theo nguyên tắc tính như sau:
- Giá đặt mua ≤ Giá tham chiếu + (Giá tham chiếu * 50% Biên độ dao động giá cổ phiếu)
- Giá đặt bán ≥ Giá tham chiếu – (Giá tham chiếu * 50% Biên độ dao động giá cổ phiếu)
Trong mỗi ngày giao dịch, công ty chỉ được giao dịch với tổng khối lượng tối thiểu 3% và tối đa 10% khối lượng giao dịch đã đăng ký.
Điều kiện bán cổ phiếu quỹ
- Thời gian để một công ty đại chúng được bán cổ phiếu quỹ là ít nhất 6 tháng kể từ ngày kết thúc đợt mua lại gần nhất.
- Bên cạnh đó, công ty cũng cần phải đưa ra được phương án bán cụ thể trong đó nên rõ thời gian thực hiện cũng như nguyên tắc xác định giá.
Một số lưu ý khi đầu tư cổ phiếu quỹ
Để đầu tư thành công nhà đầu tư không chỉ phải am hiểu về từng loại cổ phiếu mà còn phải nhớ các quy tắc thực hiện.
- Cổ phiếu quỹ hoàn toàn có thể hủy bổ nhằm mục đích giảm vốn điều lệ khi có sự đồng ý của đại hội đồng cổ đông.
- Cổ phiếu quỹ cũng tương tự như một loại cổ phiếu chưa phát hành và nó có thể phát hành bất cứ lúc nào.
- Trong trường hợp công ty mua lại cổ phiếu quỹ sẽ làm giảm đi một lượng vốn nhất định. Vì vậy, chủ doanh nghiệp cần phải tính toán kỹ về sự sụt giảm này và đưa ra những phương án dự phòng cần thiết để không làm ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của công ty.
