Thị trường chứng khoán là gì?
Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra hoạt động phát hành, trao đổi mua bán các loại chứng khoán trung và dài hạn. Chứng khoán được phát hành để huy động vốn cho doanh nghiệp và chính phủ.
- Thị trường chứng khoán được quản lý bởi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC), Sở Giao dịch Chứng khoán Hồ Chí Minh (HoSE) cùng Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX).
- Bên cạnh đó, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán (VSD) có vai trò là nơi lưu trữ các thông tin về chứng khoán.
Trên sách vở là vậy.
Nhưng những ai đầu tư lâu năm đều hiểu thị trường chứng khoán cũng tương tự như…
…một khu chợ truyền thống hay siêu thị.
Ở đó cũng có kẻ mua, người bán và đủ loại hàng hóa.
Cấu trúc và phân loại cơ bản của thị trường chứng khoán
Thị trường sơ cấp là nơi cổ phiếu lần đầu phát hành từ công ty để hút một nguồn vốn đầu tư – đây là cách giúp họ có thể huy động một số vốn trên thị trường chứng khoán.
Phần lớn những người mua trên thị trường sơ cấp là các tổ chức lớn hay quỹ đầu tư.
Thị trường thứ cấp, tại đây cổ phiếu được mua bán lại sau khi phát hành trên thị trường sơ cấp.
Người mua tại thị trường sơ cấp sẽ tiến hành mua bán đối với các nhà đầu tư chứng khoán khác trên thị trường.
Chính vì thế sẽ không có tiền mới được sinh ra mà chỉ là chuyển đổi quyền sở hữu chứng khoán giữa người mua và bán.
Vai trò và chức năng của thị trường chứng khoán
Thị trường chứng khoán có vai trò và chức năng quan trọng đối với sự phát triển của nền kinh tế. Cụ thể với từng nhóm đối tượng, thị trường chứng khoán sẽ có các lợi ích sẽ như sau.
Đối với nền kinh tế:
- Là thước đo sức mạnh kinh tế tại thời điểm đó. Nền kinh tế đang phát triển tốt hay không thể hiện qua các chỉ số đo lường thị trường hoặc sự phát triển giá cổ phiếu của các công ty.
- Thị trường chứng khoán sẽ giúp chính phủ kiểm soát tốt hơn tình hình hoạt động của các công ty niêm yết thông qua các bản báo cáo kinh doanh, sản xuất định kỳ được công bố.
Đối với các doanh nghiệp:
- Là nguồn vốn dài hạn để phát triển kinh doanh cho các doanh nghiệp, được huy động thông qua việc phát hành chứng khoán bên cạnh việc đi vay ngân hàng.
Đối với nhà đầu tư:
- Có tiềm năng đầu tư lớn, ngoài ra do tính rủi ro cao nên nhà đầu tư sẽ cần tìm hiểu nhiều trước khi tiến hành giao dịch mua bán.
- Cơ hội tăng lợi nhuận cao, do thị trường chứng khoán có xu hướng tăng theo sự phát triển của kinh tế. Nên nếu bạn đầu tư vào các doanh nghiệp phát triển ổn định sẽ giúp bạn có thêm nguồn lợi nhuận đảm bảo.
Các chủ thể trong thị trường chứng khoán
Doanh nghiệp
“Người chơi” đầu tiên phải kể đến là các doanh nghiệp.
Cổ phiếu của các công ty chính là hàng hóa trên thị trường chứng khoán.
Các công ty tham gia thị trường với mục tiêu huy động vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh.
Nhà đầu tư
Không ai khác, bạn chính là những người cung cấp vốn cho thị trường chứng khoán.
Họ tham gia với mục đích kiếm lợi từ hoạt động đầu tư.
Có 3 dạng nhà đầu tư mà bạn cần phân biệt:
- Nhà đầu tư tổ chức,
- Nhà đầu tư cá nhân
- Nhà đầu tư nước ngoài.
Công ty chứng khoán
Hoạt động của thị trường chứng khoán trước hết cần những người môi giới trung gian, đó là các công ty chứng khoán. Một định chế tài chính trên thị trường chứng khoán, thực hiện vai trò trung gian môi giới mua – bán chứng khoán.
Ngoài ra, CTCK còn tư vấn và thực hiện một số dịch vụ khác cho cả nhà đầu tư lẫn tổ chức phát hành.
Quản lý nhà nước
Ở Việt Nam, thị trường chứng khoán được quản lý bởi cơ quan cao nhất là Bộ Tài Chính.
Tiếp đến là UBCKNN và cuối cùng là 2 cơ quan chuyên môn gồm:
- Sở giao dịch chứng khoán: trực tiếp vận hành các thị trường cổ phiếu, trái phiếu và chứng khoán phái sinh
- Trung tâm lưu ký chứng khoán: thực hiện chức năng thanh toán, đăng ký và lưu ký chứng khoán
Lịch sử hình thành thị trường chứng khoán Việt Nam
Mở đầu bằng việc thành lập Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Việt Nam vào ngày 28-11-1996 theo Nghị định số 75/CP của Chính phủ, 2 năm sau đó, thị trường chứng khoán Việt Nam chính thức được khai sinh khi Nghị định số 48/CP của Chính phủ được ký vào ngày 11-7-1998.
Ngay trong ngày hôm đó, Chính phủ cũng ký quyết định thành lập Trung tâm Giao dịch Chứng khoán và sẽ đặt cơ sở tại TP.HCM và Hà Nội.
TP.HCM) đã chính thức đi vào hoạt động, thực hiện phiên giao dịch đầu tiên với 2 mã cổ phiếu REE và SAM.
Không lâu sau đó, Trung tâm Giao dịch chứng khoán (TTGDCK) Hà Nội cũng chính thức ra mắt vào ngày 8/3/2005.
Việc thành lập Ủy ban Chứng khoán Nhà nước là một dấu mốc quan trọng cho sự ra đời của thị trường chứng khoán Việt Nam sau đó.
Trải qua 25 năm hình thành và phát triển, thị trường chứng khoán chứng kiến sự phát triển vượt bậc.
Thị trường chứng khoán Việt Nam hiện đang và sẽ còn tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong những năm tới, các nhà đầu tư hãy nắm bắt cơ hội để tham gia vào thị trường trước khi chuyển qua giai đoạn bão hòa.