Hãy luôn nhìn xuống, trước khi nhìn lên
Việc hiểu đúng về rủi ro đầu tư và tuân thủ những nguyên tắc quản trị rủi ro là rất cần thiết để chúng ta không bị bất ngờ nếu như thị trường biến động không như dự kiến ban đầu.
Rủi ro trong chứng khoán có thể xuất phát từ nhiều nguồn khác nhau. Nếu nhà đầu tư chưa nắm được hết những rủi ro có thể xảy ra và có giải pháp ứng phó phù hợp thì rất dễ có nguy cơ bị thua lỗ, thậm chí mất trắng.
Những rủi ro khi đầu tư chứng khoán
Đầu tư chứng khoán là một hình thức kinh doanh rủi ro.
Vì vậy, nhà đầu tư khi tham gia đầu tư trực tiếp vào thị trường chứng khoán hay đầu tư thông qua các quỹ đều cần hiểu và chấp nhận được các rủi ro này – giống như việc mình cần tìm hiểu về con đường mình sẽ đi có thể gặp các vật cản gì để chuẩn bị tâm thế đón nhận.
Rủi ro trong đầu tư chứng khoán bao gồm hai loại rủi ro là
- Rủi ro hệ thống:
Đây còn được gọi là rủi ro thị trường – loại rủi ro có thể ảnh hưởng đến toàn bộ thị trường và là rủi ro khó kiểm soát. - Rủi ro phi hệ thống:
Rủi ro riêng xảy ra ở từng trường hợp đầu tư riêng lẻ; nó ảnh hưởng cá biệt tới khoản đầu tư đó, không có tính chất bao trùm cả thị trường.
Việc phân biệt hai loại rủi ro trên đây nghe có vẻ rất chuyên môn, tưởng chừng như chỉ là việc của giám đốc đầu tư.
Tuy nhiên, với nhà đầu tư cá nhân, việc hiểu rõ bản chất của hai loại rủi ro này sẽ rất hữu ích trong việc thiết lập một kỳ vọng hợp lý và đánh giá được hiệu quả của các khoản đầu tư của mình.
Rủi ro hệ thống
Rủi ro hệ thống trong đầu tư chứng khoán hay còn gọi là rủi ro thị trường,
Đây là dạng rủi ro mà có ảnh hưởng đến toàn bộ thị trường chứng khoán, bất cứ ngành nào trên thị trường cũng đều bị ảnh hưởng bởi loại rủi ro này.
Đối với loại rủi ro này thì các nhà đầu tư không thể tránh được mà chỉ có thể vận dụng kinh nghiệm và kiến thức để đề phòng cũng như giảm thiểu tác động của chúng.
Rủi ro hệ thống bao gồm 5 loại chính, đó là:
Rủi ro thanh khoản
Thanh khoản thể hiện cho khả năng chuyển đổi từ chứng khoán sang tiền mặt. Kiểu như bạn nắm 1.000 cổ phiếu mà mỗi ngày chỉ có 200-300 cp được giao dịch.
Rủi ro lạm phát và lãi suất, tỷ giá
Khi lãi suất thị trường tăng thì giá chứng khoán sẽ sụt giảm và ngược lại.
Rủi ro hàng hóa
Thị trường sẽ gồm nhiều kênh đầu tư khác nhau; mỗi nhà đầu tư lại có nhiều khoản chi phí THIẾT YẾU như điện, nước, xăng, gas,… nên biến động giá cả của chúng luôn có ảnh hưởng lẫn nhau.
Thâm hụt ngân sách
Liên quan tới thu-chi của chính phủ: Thuế, phí môn bài,…
Rủi ro địa chính trị
Chiến tranh, thử tên lửa, biên giới hay vụ việc giàn khoan HD 981 là những vấn đề phức tạp rất khó kiểm soát.
Rủi ro phi hệ thống
Đối với rủi ro phi hệ thống thì nhà đầu tư hoàn toàn có thể tránh gặp phải bằng cách phân tích và nhận diện dựa trên kinh nghiệm học được.
Rủi ro xếp hạng
Luôn có những đánh giá cũng như xếp hạng dù trong bất cứ ngành nghề hay lĩnh vực nào.
Rủi ro xếp hạng được thể hiện nếu doanh nghiệp bị tụt hạng so với năm trước.
Ví dụ:
- Vinasun, taxi Mai Linh lụi dần trước sự bành trướng của Grab, Uber
- Hòa Phát đánh chiếm phị phần của các đối thủ khác
Rủi ro lỗi thời
Rủi ro lỗi thời được xem là loại rủi ro bất kỳ ngành sản xuất sản phẩm nào đều có thể gặp phải.
- Một dẫn chứng cụ thể trong thời điểm dịch bệnh bùng phát, nhiều doanh nghiệp đã hướng đến chuyển đổi số để phát triển bền vững.
- Tuy nhiên cũng có một số doanh nghiệp chưa thể nắm bắt và áp dụng công nghệ dẫn đến không tăng trưởng lợi nhuận khiến doanh nghiệp trở nên trì trệ, giá cổ phiếu giảm sút.
Rủi ro kiểm toán
Đây được coi là rủi ro phát sinh từ những nhà quản lý và điều hành doanh nghiệp, rủi ro kiểm toán xảy ra khi doanh nghiệp.
Ví dụ:
Câu chuyện TTF với khoản kiểm toàn lỗ 1.000 tỷ đồng hay rút lõi ngân hàng của Huyền Như,…
Rủi ro truyền thông
Rủi ro truyền thông được đánh giá là rủi ro khi đầu tư chứng khoán có sức ảnh hưởng mạnh nhất đến công ty và các nhà đầu tư chứng khoán.
Các công ty có lịch sử ”in giấy” hoặc ban lãnh đạo có vấn đề tới rủi ro này có thể như:
- Tập đoàn AAA
- Họ nhà FLC, HAI, FIT
- Chủ tịch Haxaco: Những người lướt sóng cổ phiếu là “ký sinh trùng” chứ không phải cổ đông
Rủi ro pháp lý
Nếu lơ là doanh nghiệp sẽ vướng phải một số rủi ro pháp lý có thể làm giảm giá cổ phiếu bất cứ lúc nào.
Ví dụ:
Đơn cử như việc công ty bị vướng mắc thuế đơn thuần sẽ ”trả tiền luôn” để tránh các vướng mắc sau này như: thanh tra, kiểm soát dòng tiền,… ảnh hưởng lớn tới hoạt động kinh doanh.
Nếu không có sai phạm thì số tiền đó sẽ sớm được hoàn trả lại
Bởi vậy, nó cũng giản tiếp cho biết lượng tiền mặt, dòng tiền của công ty có vấn đề lớn.
3 cách đầu tư cổ phiếu an toàn hơn, hạn chế rủi ro
Nhà đầu tư phải liên tục học hỏi
Thường xuyên cập nhật thị trường và những kiến thức về chứng khoán là vô cùng cần thiết đối với nhà đầu tư.
Các công ty luôn thay đổi hàng ngày, hàng tuần, vì thế, bạn luôn cần phải theo dõi những biến động về hoạt động kinh doanh của công ty, những chính sách mới của chính phủ, những biến động của từng ngành và cả thị trường.
Đa dạng hóa danh mục đầu tư
Bạn cần có một chiến lược phân bổ tài sản đầu tư vào nhiều nhóm ngành như bất động sản, vàng, trái phiếu, cổ phiếu,…
Bằng chiến lược đa dạng hóa danh mục đầu tư, bạn có thể phân bổ tài sản của mình để đầu tư mạo hiểm và nhiều nhóm ngành.
Nó cũng giúp bạn nắm bắt và ”bám trend” tốt hơn với kênh đầu tư hiệu quả.
Người đồng hành tin cậy
Không gì tốt hơn nếu bạn thực sự có một người thầy hoặc những người bạn tốt trên mỗi chằng đường.
Những chia sẻ, bài học kinh nghiệm quý giá từ họ là những điều vô cùng giá trị.
Bên cạnh đó, bạn cũng cần:
- Lựa chọn công ty chứng khoán phù hợp
- Hoàn thiện, cải tiến hệ thống đầu tư
- Kỷ luật và cảm thấy hạnh phúc, tích cực mỗi ngày
